Najczęstsze badania

Badanie ciśnienia tętniczego krwi

Badanie ciśnienia tętniczego krwi to jedne z najprostszych i jednocześnie najskuteczniejszych badań pozwalających wykryć nieprawidłowości w układzie sercowo-naczyniowym. Polega ono na pomiarze ciśnienia w dużych tętnicach. Pomiar wykonuje się w tętnicy ramiennej. 

Badanie ciśnienia tętniczego krwi umożliwia rozpoznanie nadciśnienia tętniczego krwi oraz kontrolę jego leczenia. Stosuje się je także w diagnozowaniu innych chorób, których przyczyną mogą być np. spadki lub wahania ciśnienia.

Ponieważ wiele czynników może wpływać na aktualny pomiar ciśnienia tętniczego (np. emocje, które towarzyszą wizycie lekarskiej), pojedynczy wynik pomiaru może nie przesądzać o rozpoznaniu braku lub istnienia zaburzeń ciśnienia tętniczego krwi. Pacjenci, u których podejrzewa się lub rozpoznano nadciśnienie tętnicze, mogą być proszeni o prowadzenie samokontroli w domu lub w najbliższej placówce służby zdrowia. Coraz częściej też w diagnostyce zaburzeń ciśnienia tętniczego (głównie nadciśnienia tętniczego) dokonuje się całodobowej oceny ciśnienia tętniczego przy pomocy specjalnych automatów. 

Według zaleceń WHO i Międzynarodowego Towarzystwa Nadciśnieniowego, dla celów praktycznych i klinicznych zakłada się wartości 140 mmHg dla ciśnienia skurczowego i 90 mmHg dla ciśnienia rozkurczowego, jako wartości wskazujące na nadciśnienie tętnicze. Za optymalne ciśnienie tętnicze uważa się wartość 120/80 mm Hg.

Elektrokardiografia spoczynkowa (EKG)

Proste badanie umożliwiające zapis kilkuminutowej pracy serca. Daje lekarzowi m.in. informację o kształcie i pracy serca. Badanie w pozycji leżącej trwa zazwyczaj kilka minut i nie trzeba się do niego specjalnie przygotowywać. Elektrokardiogram jest zapisem zmian napięć elektrycznych powstających w mięśniu sercowym.

Osoby po 40 roku zycia powinny wykonywać EKG raz na rok.

Ciągła rejestracja EKG metodą Holtera

Klasycznie przeprowadzone badanie EKG pozwala na parominutową rejestrację czynności elektrycznej serca (EKG). Metoda Holtera pozwala na wielogodzinną rejestrację EKG w warunkach nieskrępowanej całodobowej aktywności badanego. Rejestracja zapisu odbywać się może w dwóch systemach. Pierwszy system to klasyczny zapis sygnału na taśmie w rejestratorze noszonym przez badanego i późniejszej analizie tego sygnału w specjalnym urządzeniu. Drugi system opiera się na rejestracji sygnału w czasie rzeczywistym. W takim przypadku urządzenie rejestrujące jest jednocześnie analizatorem zapisywanego sygnału. 

Na klatce piersiowej badanej osoby nakleja się elektrody, które łączy się z urządzeniem rejestrującym zapis EKG. Urządzenie to przytwierdzanej jest do ubrania badanego,  co umożliwia swobodne poruszanie się. Każde urządzenie ma specjalny przycisk służący do sygnalizowania przez badanego odczuwanych dolegliwości. Badany zobowiązany jest do prowadzenia w czasie rejestracji dziennika pacjenta, w którym nanoszone są ważniejsze wykonywane czynności i dolegliwości z zaznaczeniem godziny, w której wystąpiły. Przez okres trwania badania  obowiązuje zakaz kąpieli i pryszniców.

Badanie trwa najczęściej od 24 do 48 godzin.

Echokardiografia

Badanie serca i naczyń krwionośnych za pomocą ultradźwięków. Najczęściej zlecane w przypadku m.in. choroby wieńcowej, wad wrodzonych serca, zawału, czy zapalenia mięśnia sercowego. 

Echokardiografia jest obrazową metodą badania serca i naczyń krwionośnych za pomocą ultradźwięków. Na ekranie monitora uzyskuje się obraz (echo) powstający w wyniku odbicia od badanych struktur wewnątrz ciała fali ultradźwiękowej wysyłanej z głowicy aparatu.

Nie ma szczególnych zaleceń w kwestii przygotowania się do badania. Odbywa się ono w pozycji leżącej. Lekarz w kilku miejscach przykłada do ciała pacjenta głowicę echokardiograficzną. Badanie trwa od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu minut. Istnieje możliwość zarejestrowania obrazu w dowolnym momencie na papierze lub na taśmie video.

Badanie dopplerowskie

Badanie to pozwala sprawdzić przepływ krwi w sercu i naczyniach krwionośnych. Wykorzystywane jest do wykrywania groźnych dla życia zwężeń tętnic wywołanych miażdżycą, zakrzepicy i innych problemów z układem krwionośnym.

Badanie możliwe jest wykorzystaniu tzw. efektu Dopplera. Wysłana przez specjalną głowicę fala ultradźwiękowa przechodzi przez ciało, następnie odbija się od ośrodka będącego w ruchu (np. od płynącej krwi) i powraca do głowicy.

Głowica połączona jest z aparatem ultrasonograficznym, który rejestruje zmiany częstotliwości fali ultradźwiękowej odbitej od płynącej krwi i przedstawia to na monitorze. 

Lekarz wykonujący badanie widzi, gdzie krew płynie wolniej, gdzie szybciej i gdzie może się cofać, bo np. nie domykają się zastawki żylne. Przystawka dopplerowska do aparatu USG umożliwia zmierzenie przepływu krwi przez naczynia, co daje pojęcie o przekroju i wydolności badanych tętnic i żył. 

Do dopplera nie trzeba specjalnie się przygotowywać. Tylko na badanie wątroby i tętnic nerkowych trzeba przyjść na czczo. 

Przed badaniem należy odsłonić badaną część ciała i położyć się na leżance. Lekarz nakłada na skórę specjalny żel, który ułatwia przenikanie fali ultradźwiękowej i przesuwanie głowicy. Następnie przykłada głowicę aparatu USG i wodzi nią, obserwując obraz na ekranie monitora. Następnie zaczyna się część dopplerowska, czyli badanie przepływów krwi.

Do badania nie ma ograniczeń wiekowych (robi się je nawet małym dzieciom) i można je powtarzać wielokrotnie. Jest też nieinwazyjne i bezbolesne. 

Próba wysiłkowa

Badanie pozwalające ocenić wydolność układu krążenia. Wykonuje się EKG i mierzy ciśnienie krwi podczas pedałowaniu na specjalnym rowerku lub podczas biegu na ruchomej bieżni. Badanie bada zależność zmieniającego się zapisu EKG od wzrastającego wysiłku.

Przed badaniem pacjent powinien poddać się wstępnej ocenie kardiologicznej przez wykonującego próbę wysiłkową lekarza. Należy przedstawić aktualny wynik EKG przed próbą wysiłkową.

Bezpośrednio przed próbą wysiłkową badany nie powinien palić papierosów,, spożywać posiłku, pić mocnej kawy czy herbaty. Dotychczas przyjmowane leki należy przyjąć lub odstawić zgodnie z zaleceniami lekarza kierującego na badanie.

Próbę wysiłkową przerywa się po osiągnięciu przewidywanej dla wieku częstości akcji serca, wystąpieniu dolegliwości lub pojawieniu się zmian w zapisie EKG, będących wskazaniem do przerwania badania.

Angiokardiografia

Angiokardiografia jest inwazyjną metodą badania jam serca, aorty i naczyń wieńcowych serca z użyciem promieni rentgenowskich. Obraz jam serca i naczyń uzyskuje się w skutek podania środka cieniującego do jamy lewej komory serca, aorty i tętnicy wieńcowej.

Angiokardiografia wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym. Najczęściej, przed zabiegiem, podawany jest środek uspokajający. U dzieci badanie wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. 

Badanie wykonuje się w celu wyjaśnienie przyczyny bólów w klatce piersiowej i oceny stopnia zaawansowania choroby serca. Pozwala ocenić skuteczność leczenia np. po wykonanym zabiegu plastyki tętnicy wieńcowej lub przęsłowaniu tętnic wieńcowych (by-pass'y).

Arteriografia

Badanie radiologiczne z użyciem środka kontrastującego. Uwidacznia zmiany w tętnicach. W dniu poprzedzającym badanie należy wypić przynajmniej 2,5-3 litrów płynów, najlepiej wody niegazowanej. Można przyjmować płyny do 6 godzin przed badaniem. W dniu badania należy być na czczo.