Aktualności Choroba niedokrwienna serca - Powszechna choroba cywilizacyjna

Choroba niedokrwienna serca po raz pierwszy została opisana w XVIII wieku przez brytyjskiego lekarza Williama Heberdena. Opisał on chorobę, w której osoby odczuwają dyskomfort w klatce piersiowej podczas chodzenia i nazwał ją dławicą piersiową. Spostrzegł także, że dolegliwości zanikają zaraz po zaprzestaniu aktywności fizycznej. Oczywiście William nie znał jeszcze mechanizmu powstawania choroby, jednak zapewne był pierwszą osobą, która opisała chorobę niedokrwienną serca nie wiedząc o tym.

Choroba niedokrwienna serca jest stanem braku równowagi pomiędzy podażą tlenu do mięśnia sercowego, a zapotrzebowaniem tego mięśnia w tlen. W około 90% przypadków spowodowana jest miażdżycą tętnic wieńcowych. Choroba ta jest bardzo powszechna w krajach rozwiniętych, gdzie dieta i styl życia ludzi pozostawiają wiele do życzenia. Jest tam jedną z głównych przyczyn śmierci.

Jeśli chodzi o objawy kliniczne choroby niedokrwiennej serca są one bardzo indywidualne. Mogą towarzyszyć jej objawy wysiłkowe, bardzo podobne do tych opisanych przez brytyjskiego lekarza, ale choroba ta może również przebiegać bezobjawowo (tzw. nieme niedokrwienie). Jednak duszenie w klatce piersiowej jest najczęstszym objawem tej choroby.

Choroba niedokrwienna serca to choroba spowodowana dysproporcją między zaopatrzeniem mięśnia sercowego w tlen a jego zapotrzebowaniem. Powoduje hipoksję (niedobór tlenu w tkankach) i akumulację metabolitów w mięśniówce serca. Najczęstszą jej przyczyną jest miażdżyca naczyń wieńcowych.

ODMIENNOŚĆ NAZEWNICTWA

Badania przeprowadzane nad chorobą niedokrwienną serca doprowadziły do dużego zamieszania w jej nazwie. Z uwagi na objawy kliniczne choroba najpierw była nazywana dusznicą bolesną, dławicą piersiową, a także chorobą wieńcową lub niewydolnością wieńcową. Dziś nazywana jest chorobą niedokrwienną serca, a nazwa ta wskazuje na mechanizm jej powstania, który jest niezależny od przyczyny jej wywołania.

MECHANIZM POWSTAWANIA

Tradycyjna postać choroby niedokrwiennej serca wynika, ze zwężonego światła naczynia krwionośnego przez blaszki miażdżycowe, ograniczające zaopatrywanie mięśnia sercowego w krew. Blaszka miażdżycowa powoduje również nieprawidłowe napięcie naczyniowe, które także jest czynnikiem hamującym prawidłowy dopływ krwi do serca, dlatego bardzo często nazywamy ją chorobą wieńcową. Są jednak przypadki, w których za mechanizm niedokrwienia odpowiedzialne są inne mechanizmy takie jak:

niewydolność oddechowa
wady serca
kardiomiopatie
nadczynność tarczycy
hipotonia
niedokrwistość
nadciśnienie tętnicze

Oczywiście występują inne choroby naczyń wieńcowych o niemiażdżycowym tle, które zaburzają krążenie krwi są to:

zmiany zapalne naczyń wieńcowych spowodowane przez: chorobę reumatyczną, reumatoidalne zapalenie stawów, guzkowe zapalenie tętnic, kiłę, posocznicę, toczeń rumieniowaty układowy
wrodzone zaburzenia metaboliczne takie jak np.: choroba Fabryego, skrobiawica
pourazowe zmiany tętnic wieńcowych
tętniak aorty
ucisk tętnic przez guz
wrodzone, albo nabyte tętniaki tętnic wieńcowych

RÓŻNE ZESPOŁY NIEDOKRWIENNE

W zależności od tego jak przebiega choroba (długość trwania i ciężkość niedokrwienia) możemy wyróżnić różne jej formy (rys 1.).

1. Dławica piersiowa stabilna jest wynikiem zwężającego się światła naczynia poprzez blaszkę miażdżycową w jednej bądź większej ilości tętnic. Kiedy blaszka zwęża światło naczynia o więcej niż 70%, objętość przepływu może być jeszcze wystarczająca do zaspokojenia potrzeb organizmu podczas spoczynku, jednak nie wystarczająca w przypadku podejmowania większej aktywności fizycznej. Dzieje się tak, ponieważ podczas wysiłku fizycznego przyśpiesza akcja serca, wzrasta ciśnienie krwi oraz kurczliwość, to powoduje zwiększone zapotrzebowanie mięśniówki serca w tlen. Jego niewystarczająca ilość prowadzi do niedokrwienia. To wtedy można wyczuć dyskomfort w klatce piersiowej. Dławica, która występuje podczas wysiłku lub podczas podenerwowania nazywana jest dławicą stabilną.

2. Dławica piersiowa niestabilna występuje u osób, u których rozwinęła się przewlekła dławica stabilna. Dochodzi wtedy do zwiększenia długości trwania epizodów niedokrwiennych, pojawiających się nawet przy mniejszym wysiłku fizycznym, a nawet w spoczynku. Dławica niestabilna piersiowa prowadzi do zawału mięśnia sercowego i należy ona do ostrych zespołów wieńcowych.

3. Dławica odmienna występuje rzadko i polega na miejscowych skurczach tętnicy wieńcowej, przy całkowitym braku blaszek miażdżycowych. Silny skurcz naczynia powoduje u chorych dławicę. Występuje ona przede wszystkim w spoczynku.

Oprócz typowych zespołów niedokrwiennych możemy jeszcze scharakteryzować nieme niedokrwienie, gdzie występują momenty odczuwania dyskomfortu bądź bólu w klatce piersiowej. Są one bardzo trudne do wykrycia, a diagnozuje się je poprzez próbę wysiłkową bądź ciągłą ambulatoryjną elektrokardiografię.

OKRESY KLINICZNE CHOROBY NIEDOKRWIENNEJ SERCA

stabilna choroba niedokrwienna serca (dławica piersiowa stabilna, dusznica)
niestabilna choroba niedokrwienna serca (angina pectoris instabilis)
zawał serca (infarctus cordis)
nagły zgon sercowy

JAK ZAPOBIEC?

Żeby zapobiec chorobie niedokrwiennej serca należy przede wszystkim zmienić przyzwyczajenia panujące w społeczeństwie, które mają wpływ na rozwój choroby. Ważna zatem będzie promocja zdrowego i jednocześnie aktywnego trybu życia, a także walka z nałogami - nadmiernym spożyciem alkoholu i paleniem papierosów. Równie istotne są zalecenia dietetyczne:

ograniczenie spożywania tłuszczów do 30%, w tym poniżej 10% energii z nasyconych kwasów tłuszczowych (tłuste mięsa, smalec) oraz całkowite unikanie tłuszczów trans (ciastka, chipsy, margaryny miękkie)
ograniczenie spożycia cholesterolu do 300mg dziennie
skrobia, jako główne źródło energii około 50%
ograniczenie spożycia słodyczy i węglowodanów prostych
ograniczenie spożycia sodu, poniżej 6 gramów na dobę
zwiększenie spożycia warzyw i owoców powyżej 500g dziennie
zwiększenie spożycia błonnika i produktów pełnoziarnistych
zwiększenie spożycia antyoksydantów, witamin i minerałów poprzez konsumpcje dużych ilości warzyw i owoców
zwiększenie spożycia ryb bogatych w kwasy omega – 3, pomocnych w chorobach serca

Każdy z Nas powinien także podjąć indywidualne zabiegi, które będą prowadziły do zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia choroby. Nazywamy je celami indywidualnymi do których należą:

całkowite zaprzestanie palenia tytoniu, oraz unikanie biernego palenia
obniżenie cholesterolu LDL najlepiej do poziomu poniżej 100 miligramów/dl
podwyższenie poziomu cholesterolu HDL najlepiej powyżej 35mg/dl. W chwili obecnej można to zrobić tylko i wyłącznie prawidłową i zdrową dietą.
kontrola ciśnienia tętniczego w zaciszu domowym
ograniczenie spożycia alkoholu, najlepiej do 1 lampki czerwonego wytrawnego wina dziennie
zwiększenie aktywności fizycznej w ciągu tygodnia, do co najmniej 90minut
utrzymywanie odpowiedniego poziomu BMI
kontrola okresowych badań

OBJAWY CHOROBY

ucisk, pieczenie za mostkiem, promieniujący do szyi, szczęki lub lewego barku i ręki
trwają kilka minut
spowodowane wysiłkiem fizycznym w spoczynku ustępują
ustępują po podaniu nitrogliceryny

Jednym z pierwszych i zarazem ostatnim objawem niedokrwiennej choroby serca może być nagłe zatrzymanie krążenia, a w przypadku braku skutecznej reanimacji nawet śmierć sercowa.

Typowym objawem przewlekłej choroby jest najczęściej ból w klatce piersiowej, który u każdego jest indywidualny. Najczęściej zlokalizowany jest zamostkowo, często ma wręcz przeszywających charakter promieniujący do lewego barku, palców IV i V a nawet do żuchwy czy szczęki. Ból może nasilać się w czasie wysiłku, stresu czy pod działaniem zimna, a ustępuje samoczynnie pod wpływem odpoczynku.

DIAGNOSTYKA CHOROBY NIEDOKRWIENNEJ SERCA

Każda osoba, która miewa bóle w klatce piersiowej powinna, czym prędzej zrobić badanie EKG. Badanie to powinno być wykonywane okresowo u wszystkich dorosłych.
Jeśli występują jakieś nietypowe dolegliwości od strony klatki piersiowej należy wykonać test wysiłkowy.
Gdy występują nasilone objawy, rozważa się koronarografię, polegającą na podaniu do tętnic wieńcowych kontrastu, umożliwiającego uwidocznienie ich za pomocą promieniowania rentgenowskiego.
W szczególnych przypadkach wykonuje się badanie SPECT (tomografia emisyjna pojedynczych fotonów, oparta na najnowszych metodach obrazowania mózgu) lub ECHO serca.
Konieczne są także badania cukru, lipidogramu i ciśnienia tętniczego krwi.

Zarówno w leczeniu jak i profilaktyce choroby niedokrwiennej serca najważniejsza jest zmiana stylu życia. Prawidłowe odżywianie i odpowiednia aktywność fizyczna to klucz do zdrowia. Koniecznie należy zrezygnować z palenia oraz picia nadmiernej ilości alkoholu. Zaoszczędzonymi pieniędzmi możesz pomóc swojemu sercu i kupić mu olej z kryla antarktycznego, Gold Krill®, który wspomoże serce, a jednocześnie pozwoli cieszyć się życiem. Oczywiście, gdy jesteśmy chorzy konieczna jest konsultacja lekarska i stosowanie, przepisanych przez lekarza prowadzącego, leków.